Psychoterapia zwykle jest zorientowana w jakimś nurcie teoretycznym, który tłumaczy powstawanie zaburzeń psychicznych oraz sposób ich leczenia. Nie ma lepszego i gorszego podejścia teoretycznego – różne nurty są skuteczne w różnych zaburzeniach i dlatego wybór paradygmatu jest zależny od natury problemu oraz przede wszystkim od preferencji pacjenta.
Podejście poznawczo-behawioralne zakłada, że zaburzenia psychiczne są rezultatem dysfunkcjonalnych nawyków lub sposobów reagowania, których nauczyliśmy się w przeszłości. Możemy w ten sposób nauczyć się tego, że nie mamy na nic wpływu, możemy nauczyć się obwiniać siebie, możemy nauczyć się nieadekwatnego reagowania na stresujące sytuacje lub dowolnej innej rzeczy. W trakcie terapii staramy się zidentyfikować nasze zachowania i sposób myślenia, który jest przyczyną naszego cierpienia oraz podejmujemy wysiłek zmierzający do nabycia nowych sposobów reagowania i nowych sposobów myślenia – tym razem lepszych i skuteczniejszych.
Podejście psychodynamiczne, które wywodzi się z Teorii Psychoanalizy Z. Feuda, jest podejściem zakładającym, że za naszym cierpieniem stoją pierwotne, nieświadome popędy, których nie możemy realizować w sposób dla nas satysfakcjonujący. Podejście psychodynamiczne zakłada też, że aktualne relacje budujemy w oparciu o relacje z okresu dzieciństwa. Odtwarzając wczesnodziecięce relacje z naszymi aktualnymi partnerami możemy czuć ciągły lęk przed opuszczeniem, obawę bycia nie dość dobrym, niezauważonym lub odczuwać ciągłe poczucie winy.
W trakcie terapii psychodynamicznej wspólnie z terapeutą staramy się dotrzeć do zapomnianych zdarzeń i relacji, które determinują nasze aktualne życie. Próbujemy je na nowo przeżyć, zrozumieć, by móc nawiązywać lepsze, bardziej satysfakcjonujące relacje z bliskimi.
Podejście systemowe jest nieodłącznie związane z terapią rodzin, w którym objaw jednej osoby stanowi manifestację problemu całego sytemu (czyli rodziny). W ten sposób depresja nastolatka może stanowić element scalający rodzinę, ogniskującą ją wokół problemu. W podejściu systemowym koncentrujemy się na znaczeniu i sposobie funkcjonowania aktualnych relacji. W trakcie terapii uzyskujemy lepsze rozumienie tego jaką funkcję pełni dana relacja lub jej aspekt, co ona powoduje, co utrudnia i przed czym chroni. Dzięki temu możemy naprawić relacje, ulepszając tym samym funkcjonowanie całej rodziny.